NAJSTARSZA FOTOGRAFIA GÓRALI TATRZAŃSKICH

      Możliwość komentowania NAJSTARSZA FOTOGRAFIA GÓRALI TATRZAŃSKICH została wyłączona

Historia najstarszej dokumentacji plastycznej Tatr i Podhala stanowi fascynujący temat dla badaczy i miłośników tego regionu. Dawne grafiki, rysunki i obrazy, przedstawiające panoramy, widoki górskie, wsie, sceny rodzajowe i portrety górali, stanowią ważną część sztuki polskiej, tworzonej zarówno przez anonimowych artystów, jak i twórców o najsławniejszych nazwiskach. Są bezcennym materiałem źródłowym dla historyków, etnografów oraz kulturoznawców. Tatry pojawiają się już w 1493 roku na najstarszej panoramie Krakowa, w tzw. Kronice Schedla, lecz dopiero wiek XIX przynosi różnorodność twórczości plastycznej, poświęconej tematyce tatrzańskiej. Co kilka lat dokonywane są kolejne odkrycia nieznanych rysunków, grafik i obrazów, mających wielkie znaczenie dla historii tych okolic. Dla historyków Tatr i znawców Podhala szczególnie cenne są dzieła najstarsze, gdyż im głębiej w przeszłość, tym rzadziej się pojawiają, a każdy ich szczegół zyskuje rangę dokumentu kulturowego. Dawne materiały ikonograficzne są źródłem znaczącej części wiedzy na temat historii i kultury regionu podtatrzańskiego, a także dziejów naukowego i turystycznego poznawania Tatr.

W historii ikonografii tatrzańskiej i podhalańskiej przełomowym momentem był rok 1859, który otworzył nową epokę – epokę fotografii. Wszystkie dzieła plastyczne tworzone przed tą datą były obarczone pewną dozą interpretacji artystycznej, więc ich wartość dokumentacyjna była zróżnicowana i niejednoznaczna. Fotografia po raz pierwszy zaczęła ukazywać twarze, stroje, przedmioty i krajobrazy takimi, jakie były, a kreatywna rola fotografa w nieznacznym tylko stopniu deformowała rzeczywistość. Pierwsze polskie fotografie Tatr i Podhala stworzył Walery Rzewuski (1837-1888), znakomity krakowski fotograf, a także szanowany społecznik, radny miejski i mąż stanu. W przeciwieństwie do całego jego późniejszego życia – pierwszą wyprawę w Tatry, którą odbył w 1859 roku, kryje tajemnica. Nie wiemy prawie nic na jej temat, a do niedawna sądzono, że nie zachowały się żadne fotografie, które wówczas wykonał. Ostatnio dokonano jednak bardzo ważnego odkrycia. Odnaleziono jedno z oryginalnych zdjęć, zrobionych przez Rzewuskiego w Zakopanem, podczas owej wyprawy. Zdjęcie przedstawia sześcioro górali, a wśród nich legendarnego Sabałę. Jest to obecnie najstarsza polska fotografia tatrzańska, a portret tego słynnego górala jest jego najwcześniejszym fotograficznym wizerunkiem. Oglądając to zdjęcie, przenosimy się w fascynującą scenerię Zakopanego sprzed 155 lat, gdy po raz pierwszy z mroków przeszłości wyłaniają się autentyczne twarze dawnych mieszkańców Podhala.

Prezentacja Mirosława Mąki przybliży historię tego unikalnego zdjęcia, opowie o dotychczasowych badaniach nad najstarszymi dziejami fotografii tatrzańskiej oraz nakreśli tło kulturowe Zakopanego i Podhala z połowy XIX wieku. Na spotkaniu zaprezentowane zostanie także ilustrowane opracowanie autora, pt. „Najstarsza fotografia górali tatrzańskich”, poświęcone odnalezionemu zdjęciu Walerego Rzewuskiego oraz licznym ciekawostkom, które są z nim związane.